انواع سلول های بنیادی  و کاربرد سلولهای بنیادی سرطان جهت پیشگیری و درمان سرطان

سلول­های بنیادی

بدن انسان شامل 200 نوع مختلف سلول می­باشد که این سلول­ها در بافت­ها و اندام­ها سازماندهی یافته­اند تا عملکردهای مورد نیاز برای حیات و تولید مثل را فراهم نمایند. از نظر تاریخی زیست­شناسان به پدیده­های زیستی که قبل از تولد رخ می­دهد علاقه­مند بوده­اند. نیمه دوم قرن بیستم زمان طلایی برای زیست­شناسی تکاملی بود، به خاطر اینکه مسیرهای تنظیمی اصلی که در اختصاصیت[1] و ریخت­زایی[2] بافت­ها نقش داشتند در سطح مولکولی مشخص شدند. منشاء تحقیقات سلول­های بنیادی وقتی بود که دانشمندان آرزو داشتند که بفهمند که چطور بافت­ها در انسان­های بالغ حفظ می­شوند در حالی که انواع سلول­های مختلف در جنین ایجاد می­شوند.

از قبل مشخص شده که سلول­های موجود در یک بافت مشخص از نظر سلولی با هم هتروژنسیته دارند. در بعضی از بافت­ها مانند خون، پوست و اپی­تلیوم روده، سلول­های تمایز یافته عمر کوتاهی داشته و قادر به خود نوسازی[3] نیستند. بنابراین دانشمندان فهمیدند که چنین بافت­های توسط سلول­های بنیادی حفظ می­شوند. سلول­های بنیادی به سلول­های گفته می­شود که ظرفیت نوسازی زیادی داشته و توانایی ایجاد سلول­های دختری را داشته که این سلول­های دختری خود تحت تمایز بیشتر قرار می­گیرند. چنین سلول­های فقط رده­های سلولی تمایز یافته را برای بافت­های که در آن قرار دارند تولید نموده و به بنابراین به این سلول­ها چند پتانسیلی[4] یا تک پتانسیلی گفته می­شود (شکل1) (1).

شکل1. منشاء سلول­های نبیادی. به سلول­هایی که قادرند تمام انواع سلول را در یک موجود بالغ ایجاد کنند سلول پرتوان[5]  گویند. اگر علاوه بر آن آنها قادر باشند بافت­های خارج جنینی را  نیز ایجاد کنند به آنها همه توانی[6] گفته می­شود. سلول­های چندپتانسیلی قادرند تمام انواع سلول­های تمایز یافته در یک بافت مشخص را ایجاد کنند. در بعضی مواقع یک بافت فقط حاوی یک رده تمایز یافته است و سلول­های بنیادی که این رده را حفظ می­کنند به عنوان تک پتانسیلی معرفی می­شوند.

CNS, central nervous system; ICM, inner cell mass.

در روزهای اول تحقیقات سلول­های بنیادی، بین سه نوع بافت تمایز داده می­شد: 1- بافت­های اپیدرمی که سلول­های تمایز یافته آن دارای نوسازی سریع می­باشند، 2- بافت­ مغز که به نظر می­رسد خودنوسازی نداشته باشد و 3، بافت­های مانند کبد که سلول­های آن به دو سلول دختر با عملکرد یکسان تقسیم می­شوند. اگرچه هنوز این گفته صحیح است که بافت­های بالغ مختلف از نظر نسبت سلول­های تکثیری و ماهیت اجزای تمایز دهنده سلول با هم فرق دارند، ولی در سال­های اخیر مشخص شده است که بعضی از بافت­ها که قبلاً فکر می­شد فاقد توانایی نوسازی هستند حاوی سلول­های بنیادی هستند.

یک دلیل که باعث شد مدت زمان زیادی طول بکشد تا سلول­های بنیادی به عنوان یک  زمینه تحقیقاتی به طور کامل پذیرفته شود این بود که در سال­های اولیه زمان و انرژی زیادی برای تعریف یک سلول به عنوان سلول بنیادی صرف شد. علاوه بر این خصوصیات دیگری برای سلول­های بنیادی مانند کم یاب بودن ، ظرفیت تقسیم نامتقارن یا تمایل به تقسیم کمتر، در نظر گرفته شد و بنابراین در صورتی که سلولی این خصوصیات را نداشت از لیست سلول­های بنیادی حذف می­شود. با این وجود هنوز بعضی از دانشمندان با این تعریف مخالفت می­کنند.

استفاده از اصطلاح سلول پیش­ساز یا سلولی که به صورت گذرا تکثیر می­کند، باید به سلول­های گفته شود که اجزای سلول بنیادی را از دست داده­اند ولی توانایی تقسیم و تمایز بیشتر را دارند (1).

سلول­های بنیادی سرطان

اخیراً توجه زیادی به موضوع سلول­های بنیادی سرطان شده است. سلول­های بنیادی سرطان خیلی شبیه به سلول­های بنیادی معمول بافتی دارند با این معنی که سلول­ها در تومورها هتروژن بوده و تنها بعضی از سلول­ها (سلول­های بنیادی سرطان یا سلول­های شروع کننده تومور) دارای توانایی حفظ تومور یا رشد مجدد پس از شیمی­درمانی هستند. مفهوم سلول بنیادی سرطان مهم می­باشد چون این مفهوم یک رویکرد جدید را برای درمان سرطان پیشنهاد می­کند.

شکل2. فرضیه سلول­ بنیادی سرطان. تومور بالای به صورت یک جمعیت یک دست از سلول­ها نشان داده شده درحالی که تومور پایین حاوی سلول بنیادی سرطان و سلول­های تمایز یافته است. شیمی درمانی موفق یا ناموفق بر اساس رفتار سلول­ها در تومور تفسیر می­شود.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: